કટિંગ વિથ અધીર-બધિર અમદાવાદી | ૧૮-૦૧-૨૦૧૭
આમ તો વધેલ ઘટેલ ફટાકડા ખપાવવા માટે દિવાળીની પાછળ પાંચમ, અગિયારસ, અને દેવદિવાળી આવે જ છે. વધેલા ફટકડા લગ્નમાં પણ ફોડી શકાય છે. વિરાટ કોહલી કે કેદાર જાધવ અંગ્રેજોની ધુલાઈ કરે ત્યારે પણ દારૂખાનું ફોડી શકાય છે. દિવાળીના રંગોળીના રંગ હોળી પર વાપરી શકાય છે. શ્રાવણ મહિનાનો વધેલો રાજગરો-મોરૈયો નવરાત્રીમાં કામ આવી શકે છે. પણ ઉત્તરાયણમાં એવું નથી થતું. ઉત્તરાયણની પાછળ વાસી ઉત્તરાયણ આવે છે, છતાં બીડી પીધા પછી જેમ ઠુંઠાનું બાકી રહેવું જેટલું નિશ્ચિત છે એટલું જ ઉત્તરાયણ નિમિત્તે ખરીદેલા માલસામાનનું માથે પડવું નક્કી છે; પછી તમે પવનને જવાબદાર ગણો કે તમારી પેચ કાપવાની આવડતને. સરકાર બજેટ વાપરવામાં નિષ્ફળ રહે છે એવી અવારનવાર ટીકા કરતા વિરોધપક્ષના નેતાઓના ઘેર દરોડો પાડો તોય આયોજનના અભાવે વધેલા પતંગ, દોરી, બોર-જામફળ અને ચીકીનો વગર વપરાયેલો જથ્થો પકડાઈ શકે છે. મોટો જથ્થો હોય તો ટેન્ડર બહાર પાડીને એનો નિકાલ કરી શકાય, પરંતુ ઓછા જથ્થાનો નિકાલ કઈ રીતે કરવો એ પણ એક સમસ્યા બની જાય છે.
શાકની સાથે કોથમીર ફ્રી મળે છે. પરંતુ પતંગ ખરીદવામાં હજુ પણ પુરુષવર્ગ જ વધુ ભાગ લેતો હોઈ પતંગ કે દોરી સાથે જોખમા ગુંદરપટ્ટી કે આંગળી પર પહેરવાની ટોટી ફ્રીમાં મેળવી શકતો નથી. એટલે ગુંદરપટ્ટી બાકાયદા ખરીદ કરેલી હોય છે. વર્ષ દરમ્યાન કથ્થાઈ કલરની આવી ગુંદરપટ્ટી ફાટેલી ચલણી નોટો સાંધવા સિવાય બીજા કોઈ કામ લાગતી નથી. સેલોટેપનાં આગમન પહેલાં ગુંદરપટ્ટી પતંગ સાંધવા ઉપરાંત ગીફ્ટ પેક કરવામાં, કે કેલેન્ડર-ડ્રોઈંગશીટ સાંધવા માટે પણ વપરાતી. હવે પરંપરા મુજબ પતંગ સાથે ગુંદરપટ્ટી લાવવામાં તો આવે છે પણ ગર્લફ્રેન્ડ આગળ ઈમેજ બગડતી હોઈ કોઈ સાંધેલા પતંગ ચગાવતું નથી. ક્યારેક ભારે પવનમાં પતંગને સ્થિર રાખવા માટે પૂંછડી તરીકે ઉપયોગ કરીને નિકાલ કરાય છે. આમેય હવે ગુંદરપટ્ટીમાં અસલના જમાના જેવી ક્વોલીટી પણ ક્યાં રહી છે? હવેની ગુંદરપટ્ટી પર થૂંક લગાડવા જતા મોઢામાં ગુંદરનો સ્વાદ અને પટ્ટી પર થૂંક જ રહે છે.
તલસાંકળી અને સિંગની ચીકી આ બે વસ્તુઓ ઉત્તરાયણની ખાસ આઈટમ ગણાય છે. પરંતુ ગુજરાતમાં ખાસ સારી ક્વોલીટીની બનતી ન હોઈ મોટેભાગે લોનાવાલાની ચીકી વેચાય છે. એમાં ઘરની બનાવેલી ચીકીમાંથી સિંગ છૂટી રખડતી હોઈ એ ન સિંગદાણા તરીકે ચાલે છે ન ચીકી તરીકે. એકંદરે ઉત્સાહથી બનાવેલી ચીકી પ્લાસ્ટિકના ગેરકાયદેસર ઝભલા-થેલીમાં ધાબામાંથી પાછી આવે છે. તલની ચીકી તો ઘણી વખત કડક લાકડા જેવી હોય છે. આવી ચીકીનું શું કરવું એ યક્ષ પ્રશ્ન છે. મહાભારતવાળા યક્ષે યુધીષ્ઠીરને આ પ્રશ્ન પૂછ્યો હોત તો મહાભારતની કથા ત્યાં જ પૂરી થઇ જાત. આ પ્રકારની પાષાણયુગના અવશેષ સમી ચીકી ઉપર પીયુ સ્પ્રે કરીને એને પેપરવેઈટ તરીકે ઉપયોગમાં લઇ શકાય. ફ્લેટ રોટલા જેવા શેપની તલસાંકળી ઉપર પીયુ સ્પ્રે કરીને ડાઈનીંગ ટેબલ પર ટેબલ મેટ તરીકે વાપરી શકાય. તલના લાડુ જો બરોબર ગોળ વળ્યા હોય તો ફલોરિંગ બરોબર લેવલમાં છે કે નહિ તે નક્કી કરવા ગગડાવી શકાય. છેવટે કોઈ આપણી દોરીની ઝોલ લૂંટતું હોય તો આવી ચીકીથી ચીકીમારો કરી સામનો કરી શકાય. ઉદ્યમી લોકો ચીકીના બે ટુકડા વચ્ચે ફટાકડાના ચાંદલિયા મુકીને ભીંત ભડાકા બનાવી શકે કે પછી પતંગ લપટાવવા માટે લંગસીયામાં પથ્થરની જગ્યાએ ચીકી વાપરીને મા-બાપની ઈજ્જતના ભડાકા કરી શકે. અમે ચીકીથી ભીંતમાં ખીલી ઠોકેલી છે એ આપની જાણ સારું.
ચગાવવા સિવાય પતંગનો બીજો શો ઉપયોગ થઇ શકે? ઉત્તરાયણ પછી વધેલા પતંગના કાગળનો ઓરીગામી અને ક્રાફ્ટમાં ઉપયોગ સર્વ સામાન્ય છે. પતંગના કમાન ઢઢ્ઢાનાં તીર કામઠા બનાવીને અમે સોસાયટીના રાવણો સાથે લડ્યા છીએ. ઢઢ્ઢાની બે ચીપો વચ્ચે ફુગ્ગાનું રબ્બર ભરાવીને પીપૂડી પણ બનાવી છે. કાળા પતંગમાંથી વેતાલ (ફેન્ટમ)ના આઈ માસ્ક બનાવીને ક્લાસની છોકરીઓને છેડતા જંગલીઓને ઠમઠોર્યા છે. રંગીન કાગળથી ન શોધાયેલા દેશના ઝંડાઓ બનાવ્યા છે. નવરાત્રી વખતે એ જ કાગળના તોરણો બનાવીને મલ્લા માતાને શણગાર્યા છે. તમે રંગીન કાગળના ગોળ ગુલ્લા બનાવીને પથ્થરથી હવામાં ઉડાડ્યા છે કદી? અમે એ પણ કરેલું છે. પણ એનાથી કેટલા પતંગનો નિકાલ થાય? એમાં ઉત્તરાયણના તહેવાર ગાયને ઘાસ ખવડાવીને પુણ્ય કમાવાનું ભૂત લોકોને ઉપડતું હોય છે. એમાં આડે દિવસે ઝભલા થેલી સહીત એંઠવાડ ખાઈને પેટ ભરતી ગાયો પતંગના કાગળને સુંઘતી પણ નથી. આ સંજોગોમાં બે દિવસ મોબાઈલ સ્વીચ ઓફ રાખીને પતંગનો ચગાવવાથી વધુ સારો ઉપયોગ અમને દેખાતો નથી.
મસ્કા ફન
રેલ્વેમાં બે પ્રવાસી.
પહેલો : હું કવિ છું
બીજો : ઓહો નાઈસ, હું ઇન્સ્યોરન્સ એજન્ટ છું.
No comments:
Post a Comment