આપણે રહસ્યપ્રિય છીએ

મુંબઈ સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૦૨-૦૮-૨૦૧૫ | અધીર અમદાવાદી |

મારી આગળ એક છોકરી ચાલતી જતી હતી. એની ચાલ પરથી લાગતું હતું કે એણે ક્યાં જવું છે એ એને ચોક્કસ ખબર છે. એણે લેમન યેલો કલરનો ચુસ્ત પંજાબી ડ્રેસ પહેર્યો હતો જેમાંથી શરીરના વળાંકોની આસાનીથી નોંધ લઈ શકાય. એનાં ખભા ઉપર ક્રિમસન રેડ કલરનું પર્સ લટકાવેલું હતું. પર્સમાં કોઈ બોથડ પદાર્થ હોય તેવું જણાતું હતું. એનાં વાળ છુટ્ટા હતા, પણ છતાં કાનમાં પહરેલી સિલ્વર રંગની ઓક્સીડાઈઝ બુટ્ટી દેખાતી હતી. પાછળથી એ બેહદ ખુબસુરત લાગતી હતી. હું એનો ચહેરો કેવો દેખાતો હશે એ અંગે હજુ અંદાજ બાંધુ તે પહેલાં અચાનક એ ડાબી તરફ વળી. સામે જ એક શોરૂમ હતો. એ શો રૂમમાં ઘુસી ગઈ. જાણે કોઈ અગમ બળ ખેંચી જતું હોય એમ હું એની પાછળ પાછળ શોરૂમમાં ગયો. પણ અંદર દાખલ થતાં જ હું એકદમ ચકિત થઈ ગયો. આગળની વાત આવતાં અઠવાડિયે ! પ્રોમિસ ! માધુરીના સમ !

સાચું કહો, ગુસ્સો આવ્યો ને? પણ જો તમે ટીવી પર સીરીયલ જોતાં હશો તો ચોક્કસ અમને માફ કરી દેશો. કારણ કે એમાં ડગલે અને પગલે આમ સસ્પેન્સ ઉભું કરીને પછી વધુ આવતા અંકે લટકાવી દેવામાં આવે છે. રામાયણ અને મહાભારત જેવી સિરિયલોમાં તો આગળ શું બનવાનું છે એ દર્શકોને ખબર હોવા છતાં સિરિયલ બનાવનાર સફળતાપુર્વક દર્શકોને આવતાં અઠવાડિયા માટે અંકે કરી લેતાં હતા. 

 

પણ આ આખી વાત બાહુબલિ નામની ફિલ્મનાં કારણે ઉભી થઈ છે. આ ફિલ્મ ખાનસાહેબોનાં બનાવેલા બોક્સ ઓફિસ રેકોર્ડ્સ અને મનોબળ તોડી રહી છે. બાહુબલિ ફિલ્મમાં એક પ્રશ્ન લટકતો મુકાયો છે, કટપ્પાએ બાહુબલિને કેમ માર્યો? આનો જવાબ ફિલ્મના બીજા ભાગમાં મળશે. આજકાલ સોશિયલ મીડિયા પર આ સસ્પેન્સ બાબતે અનેક અટકળો થઈ રહી છે. કારણ કે મૂળભૂત રીતે આપણે રહસ્યપ્રિય છીએ.

જિંદગી ખુદ એક સસ્પેન્સ છે. આવું પ્લેટોએ નથી કહ્યું, આવું અમે કહીએ છીએ. સસ્પેન્સની શરૂઆત ગર્ભધારણથી થઈ જાય છે. હિન્દી પિકચરમાં તો આ સમાચાર જયારે હિરોઈન હીરોને આપે ત્યારે ક્યાં તો ખુશીના માર્યા બેકગ્રાઉન્ડમાં તંબુરા તતડવા લાગે છે, અથવા આકાશમાંથી વીજળી પડે છે - હિરોઈન કે હિરોઈનનાં બાપના માથા પર જ તો ! તંબુરાવાળા કિસ્સામાં વાત આગળ વધીને બાબો આવશે કે બેબી આવશે એ સસ્પેન્સ ઉપર ઉભી રહે છે. એટલું જ નહિ ક્યારે આવશે એ પણ એક સસ્પેન્સ હોય છે. આ સસ્પેન્સ પાછું ક્યારેક વહેલું કે મોડું ખુલે છે. ક્યારેક બેબી વહેલી આવીને ઘરમાં દોડાદોડી કરાવી દે છે. એ પછી કઈ સ્કુલમાં એડ્મિશન મળશે, એટીકેટીમાંથી આ વખતે ક્લીયર કરશે? નોકરી મળશે? તડબુચ મીઠું નીકળશે? કેવી છોકરી મળશેથી લઈને સાંજે ઘેર આવીશ તો ચા મળશે કે નહિ મળે જેવી બાબતોમાં સસ્પેન્સ આપણો પીછો છોડતું નથી.

હિન્દી ફિલ્મોમાં તો હીરો વિલનનો પીછો કરે ત્યારે એ વિલનને પકડી શકશે કે કેમ એ સસ્પેન્સ હોય છે, જે મોટા ભાગે બધાને ખબર હોય છે. કે પકડી પાડશે. આથી વિરુદ્ધ જયારે વિલન હીરો કે હિરોઈનની પાછળ પડ્યો હોય ત્યારે એ બચીને ભાગી શકશે કે કેમ એ જોનાર માટે એક સસ્પેન્સ હોય છે. આમ તો બીબાઢાળ ફિલ્મો જોવામાં રૂપિયા વસુલ થશે કે કેમ એ સસ્પેન્સ કાયમ પ્રજાને સતાવે છે.

સસ્પેન્સ ફિલ્મ જોવામાં સૌથી વધારે ડર વિલનનો નથી લાગતો. કોથળામાંથી બિલાડું નીકળે એનો લાગે છે. પોપોકોર્નને બાદ કરતાં માથાદીઠ દોઢસો ખર્ચીને મલ્ટીપ્લેક્સ ગયા હોઈએ અને ઉત્સાહથી સસ્પેન્સ અંગે ધારણા કર્યા બાદ અંતે ખબર પડે છે કે, અલા સસ્પેન્સ તો મધ્યાહ્ન યોજનામાં પીરસાતાં ભોજન જેવું, ગળે ઉતરે નહિ તેવું, છે. સરકારનું બજેટ પણ એક ભારે સસ્પેન્સ થ્રીલર જેવું હોય છે. બજેટનું સસ્પેન્સ સમજવા માટે વિશ્લેષકોની મદદ લેવી પડે છે. નોકરીમાં ઇન્ક્રીમેન્ટ અને બોનસ બાબતે કંપની છેલ્લી ઘડી સુધી સસ્પેન્સ રાખતી હોય છે, અંતે તો એકાદ-બે ચમચાનાં કોથળામાંથી ઘઉં ચોખા નીકળે છે, બાકીનાઓનાં કોથળામાંથી બિલાડું નીકળે તેને પરાણે મ્યાઉ-મ્યાઉ કરીને રમાડવું પડે છે.

ગુલઝારજીએ લખ્યું છે કે ‘આપકી આંખોમે કુછ મહેંકે હુએ સે રાઝ હૈ’. ગુલઝાર સહીત બીજાં અગણિત કવિઓને હસીનાઓની આંખોમાં રાઝ જણાય છે. જોકે કવિ અહીં ટૂંકમાં એવું કહેવા માંગે છે કે આ આઈટમ અઘરી અને સમજાય નહીં તેવી છે. એટલે જ એનાં ભૂતકાળ વિષે જાણવાની કોશિશ કરવી નહિ. એ મનોમન શું ઈચ્છે છે તે જાણવાની કોશિશ કરતાં હોઈએ એવો દેખાવ જરૂર કરવો, પણ એમ કરવામાં ખોટું પેટ્રોલ બાળવું નહિ. કારણ કે સ્ત્રીના મનને રજનીકાંત પણ સમજી શક્યો નથી, આપણે તો સામાન્ય માણસ છીએ.

સ્ત્રીઓની બાબતમાં અન્ય એક વાત પણ નોંધવા લાયક છે. બ્રિટનમાં ૩૦૦૦ સ્ત્રીઓ પર થયેલા એક અભ્યાસ મુજબ સ્ત્રીઓ કોઈ પણ વાત ૪૭ કલાકથી વધુ પોતાનાં પેટમાં નથી રાખી શકતી. બ્રિટન કરતાં ભારતમાં સોશિયલાઈઝિંગ વધારે હોઈ ભારતીય સ્ત્રીઓ કદાચ ૪૭ કલાકને બદલે ૨૪માં વટાણા વેરી નાખતી હશે. ટૂંકમાં કહીએ તો સ્ત્રીઓ સસ્પેન્સ સાથે જીવી નથી શકતી, એ ન બોલે તો એમનું તાળવું બોલે છે. ખાલી બોલતું નથી, બોલબોલ કરે છે!

એલીસ્ટર મેકલીનનાં ‘નાઈટ વિધાઉટ એન્ડ’ અને ‘વ્હેર ઇગ્લ્સેવ ડેર’ જેવા અશ્વિની ભટ્ટ અનુવાદિત પુસ્તકોથી અમારી સસ્પેન્સ થ્રીલર યાત્રા શરુ થઈ હતી. અંગ્રેજીમાં આલ્ફ્રેડ હિચકોકની ફિલ્મો અને શેરલોક હોમ્સની વાર્તાઓ. જૂની હિન્દી ફિલ્મોમાં ‘વોહ કોન થી?’, ‘ગુમનામ’, ‘બીસ સાલ બાદ’ ‘બાત એક રાત કી’, ‘ઇત્તેફાક’ જેવી મઝાની સસ્પેન્સ ફિલ્મો. આ બધામાં એક વાત કોમન હતી. લગભગ દરેકમાં ફિલ્મમાં સસ્પેન્સ સાવ છેલ્લે ખુલે છે! એક જમાનામાં સસ્પેન્સ ફિલ્મનું સસ્પેન્સ જેણે ફિલ્મ ન જોઈ હોય એને કહી દેવાની મઝા પણ કંઈ ઓર જ હતી. આજે એ સ્પોઈલર કહેવાય છે. જોકે પાંડુ પુત્ર સહદેવ કદી સસ્પેન્સ ફિલ્મ જોવા જતો નહિ હોય કારણ કે એને બધા જ સસ્પેન્સ પહેલેથી જ ખબર પડી જતાં હશે. આ તો એક વાત છે !

આમ તો મૌન પણ સસ્પેન્સ ઉભું કરે છે, બોલવામાં બાહોશ એવા પ્રધાનમંત્રી મૌન રાખે ત્યારે તો ખાસ ! વિરોધપક્ષની આ ખૂબી અમને ગમી. આપણા પ્રધાનમંત્રી બોલે ત્યારેય એનો વિરોધ કરે છે અને મૌન રહે ત્યારે પણ !