શિયાળું વસ્ત્રો

મુંબઈ સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૦૮-૦૨-૨૦૧૫ | અધીર અમદાવાદી |

મુંબઈવાસીઓના નસીબમાં શિયાળો નથી. ખાસ કરીને શિયાળુ વસ્ત્ર અને શિયાળાનાં વસાણાં. પણ ગુજરાતમાં લોકો આનો ભરપૂર લહાવો લે છે. આ વસ્ત્રો વિષે મુંબઈગરા કદાચ થોડાં અજાણ હશે, તો શિયાળુ વસ્ત્રો વિષે થોડી જાણી-અજાણી વાતો.

બુઢીયા કે વાંદરાટોપી: અંગ્રેજીમાં આને ‘મન્કી કેપ’ કહેવાય છે. આધેડ અને વૃદ્ધ પુરુષોની આ મન કી કેપ છે. ટોપી પહેરવાથી ઠંડી સામે રક્ષણ મળવા ઉપરાંત ટાલ પણ ઢંકાય છે. આ પહેર્યા પછી ટાલ-બિનટાલ સૌ સરખા દેખાય છે. ઉપરથી ટોપીની ટોચ ઉપરનું છુછું પુરુષને ઊંચાઈ બક્ષે છે. આધેડ અને વૃદ્ધ દ્વારા ખાસ પહેરાતી આ ટોપી દાઢીની નીચે સુધી પહોંચતી હોય ત્યારે એ વાંદરા જેવો દેખાવ ઉભો કરે છે આથી એનું બુઢીયા-ટોપી નામ સુસંગત છે. આમેય માણસ ઘરડો થાય ત્યારે પણ ગુલાંટ મારવાનું નથી ભૂલતો. જેમ હસવાથી આંસુ, લાઈટ કરવાથી અજવાળું, અને ક્રેડીટકાર્ડ વાપરવાથી બિલ આવે જ છે એમ બુઢીયા ટોપી પહેરવાથી ખણ આવે છે. ઉનની ટોપી કાઢ્યા પછી અગત્યના સો કામ છોડીને પહેલું કામ ખણવાનું થાય છે. પછી કાંસકાથી જો વાળ હોય તો એ સરખા કરવામાં આવે છે. માથું ઓળતાં ઓળતાં કાંસકાનો ઉપયોગ ખણવા માટે સાર્વત્રિક રીતે થાય છે.

સ્કાર્ફ: દેવ આનંદના ગળામાં જે સ્ટાઈલ સ્ટેટમેન્ટ તરીકે એક જમાનામાં પહેરતો હતો તે સ્કાર્ફ કોઈ કારણોસર પુરુષોએ હડધૂત કર્યો છે. પણ પુરુષો કરે તેથી વિપરીત કરવું એવી વૃત્તિને લઈને કે ગમે તેમ, સ્ત્રીઓએ સ્કાર્ફને દિલથી અપનાવ્યો છે. ખાસ કરીને ઉંમરલાયક સ્ત્રીઓએ. દેવ સાહેબ તો સ્કાર્ફ ગળામાં પહેરતાં જયારે સ્ત્રીઓ એને માથાથી ઉપરથી લઈને દાઢીની નીચેની તરફ લાવી ગાંઠ મારીને પહેરે છે. સ્ત્રીઓ વાંદરાટોપી ન પહેરી શકે એટલે સ્કાર્ફ પહેરે છે. સ્કાર્ફ પહેરનાર સ્ત્રીઓનાં હેરસ્ટાઈલ પ્રત્યે સભાન નહી હોય અથવા તો એમનાં વાળ કોઈ ‘યે રેશમી ઝુલ્ફે’ અથવા ‘ઝુલ્ફ ઘનેરી શામ’ ગાય એવા પ્રેરક નહી હોય એવું સહેલાઈથી માની શકાય. સ્કાર્ફ એટલાં પાતળાં કાપડનો હોય છે કે ડબલવડા કર્યા પછી પણ કાનમાં પ્રવેશતી હવા રોકવાથી વિશેષ ઠંડીમાં રક્ષણ અર્થે કામમાં નથી આવતો. પણ કાનમાં રૂના પૂમડાં નાખવા કરતાં સ્કાર્ફ પહેરવાનું સ્ત્રીઓ વધારે પસંદ કરે છે. ઉનના સ્કાર્ફ પણ આવે પણ એને ટેકનીકલી સ્કાર્ફ કહેવાય કે કેમ એ સવાલ છે. પહેલાના સમયમાં સ્ત્રીઓ સાડી માથે ઓઢતી, એટલે તેઓ સ્કાર્ફ પહેરે તો દેખાવમાં ખાસ ફેર ન પડે, પણ કાયમ પંજાબી પહેરનાર સ્ત્રી જયારે સ્કાર્ફ પહેરીને નીકળે છે ત્યારે ઓળખાણ પડતાં બે-પાંચ મીનીટ નીકળી જાય છે. હવે ખબર પડી પુરુષો કેમ સ્ત્રીઓને તાકી તાકીને જુવે છે? આમ તો વિન્ટર કે સ્પ્રિંગ કલેક્શનની મોડલ્સ પણ સ્કાર્ફ પહેરી રેમ્પ-વોક કરતી હોય છે પણ આપણા નસીબમાં જે મોડેલ્સ છે તેઓ દિવાળી પછી સ્કાર્ફ ચડાવે છે તે છેક હોળી આવે ત્યારે ઉતરે છે. વચ્ચે નહાતી વખતે પણ ઉતારતાં હશે કે કેમ એ તો એ લોકો જ જાણે!

સ્વેટર : રેડીમેડ વસ્ત્રોનો જમાનો આવ્યો એ પહેલાં સ્વેટર હાથથી ભરવામાં આવતાં. ઘરમાં બા કે પત્ની પોતાનાં સ્પેર સમયમાં ગૂંથ્યા કરતી. હવે કોઈ કરતું નથી એવું. નહીંતર સોશિયલ મીડિયા પર સ્ટેટ્સ જોવા મળતે કે ‘નીટિંગ સ્વેટર ફોર માય બિલવ્ડ’. સોશિયલ મીડિયા પર આવું નથી મુકાયું એટલે કોઈ જાતે સ્વેટર ગૂંથતું નહી માની લઈ શકાય, કારણ કે આજકાલ ફેસબુક પર મુક્યા વગર કરેલાં કાર્યોને સમાજ સ્વીકૃતિ નથી આપતો. સ્વેટર અને જેકેટ જેવા વસ્ત્રોનો એ ફાયદો છે કે અંદર ફાટેલું કે ડાઘવાળું શર્ટ પણ પહેરી શકાય છે. સ્વેટર બે પ્રકારના હોય છે: એક એ કે જેની નીચેની કિનારી પેન્ટના બેલ્ટથી એક સરખા અંતરે હોય, અને બીજાં કે જેમાં વસ્ત્રની નીચેની કિનારી લગ્નોમાં રૂમાલી રોટીનો લોટ ફેલાવીને વચ્ચે હાથ ખોસ્યા પછી રૂમાલી રોટીની જે હાલત હોય એવા દેખાતાં સ્વેટર. ઉનના ઊંચા ભાવ, અને દરેકને જુદાં જુદાં પ્રમાણમાં ઠંડી લાગતી હોવાથી ઉન સિવાય જાતજાતના મટીરીયલ અને ક્વોલિટીના સ્વેટર બને છે. બાંડિયા સ્વેટર શરીરમાં હાથને ઠંડી નથી લાગતી અથવા હાથનું મહત્વ ઓછું છે એવું પ્રતિપાદિત કરે છે. આખી બાંયના સ્વેટર પહેરનારને વધારે ઠંડી લાગે છે એવું સાબિત કરે છે. જોકે અમુક આ પ્રમેયને ખોટો પાડવા દિવસ દરમિયાન ગમે ત્યારે ‘ગરમી લાગે છે’ કહી સ્વેટરનો ત્યાગ કરે છે. પણ આમ સ્વેટર-ત્યાગ થકી પ્રમેયને ખોટો પાડનાર અને સ્વેટરને ગમે ત્યાં રઝળાવનારનું સ્વેટર અંતે ખોવાઈ જતું હોય છે. એકવાર સ્વેટર ખોવાય પછી બીજીવાર ચોકસાઈ પૂર્વક સ્વેટર મુકવાનું શીખવાને બદલે સસ્તા સ્વેટર ખરીદતો થઈ જાય છે, એમ કરી ને કે ‘ખોવાય તોયે વાંધો નહી’. સ્વેટરના ફીટીંગમાં બેદરકાર માણસો ઘણીવાર બ્લાઉઝ જેવા ફીટ થતાં તો ક્યારેક એક સ્વેટરમાં બે જણા ઘૂસી શકે તેટલાં લુઝ ફીટીંગના સ્વેટર પહેરતાં હોય છે. એમાં પાછું બાંયની લંબાઈ અને ગોળાઈ બાબતે બ્રાન્ડેડ સ્વેટર સિવાય ખાસ ધારાધોરણ નથી હોતાં. એટલે જ અમુકના સ્વેટરની બાંય ગાયની ડોકમાં લટકતી ચરબી જેવી દેખાતી હોય છે.

જેકેટ: જેકેટ બે પ્રકારના હોય છે. ગોદડાં જેવા જેકેટ અને સારા જેકેટ. આપણે ત્યાં એટલી ઠંડી નથી પડતી કે ગોદડા ઓઢીને નીકળવું પડે. પણ નાયલોનના, અંદર હલકું મટીરીયલ ભરેલા જેકેટ ભીડભાડમાં, ખાસ કરીને લીફ્ટમાં, ભીડ વધારે છે. અવકાશયાત્રીઓ પહેરે એ સ્પેસ સુટ અને આ જેકેટનાં દેખાવમાં રંગ સિવાય ખાસ ફેર નથી હોતો. બેઉ પહેરનાર પરગ્રહ પરથી આવ્યાં કે જતાં હોય એવું લાગે છે, ઠંડી ઓછી હોય ત્યારે તો ખાસ. આવા જેકેટનાં એક તરફના ખિસામાં હાથમોજા અને બીજાં ખિસામાં બુઢીયા ટોપી ઠોંસી હોય ત્યારે ગાદલું ઓઢ્યું હોય ને બેઉ ખિસામાં બે ઓશિકા નાખી ને નીકળ્યા હોય તેવો દેખાવ ઉભો કરે છે. એકંદરે આવા જેકેટ પહેરનારને ભેટો તો શરૂઆતની દસ મીનીટ તો જેકેટને કોમ્પ્રેસ કરવામાં ખર્ચાઈ જાય છે! 

 

શાલ : શાલ બે પ્રકારની હોય છે. સ્ત્રીઓ માટેની શાલ અને પુરુષો માટેની શાલ. સ્ત્રીઓ માટેની શાલના અનેક પ્રકાર હોય છે જેમાં રંગ, બોર્ડર, ભરતકામ, મટીરીયલ વગેરેનું વૈવિધ્ય હોય છે. પુરુષો માટેની શાલ મોટે ભાગે ઓઢાડવામાં વપરાતી શાલ ભૂખરા કે રાખોડી કલરની છુંછાવાળી હોય છે. મોટેભાગે બાબુજી ટાઈપના લોકો દ્વારા પહેરાતી શાલ મલ્ટીપરપઝ હોય છે અને એ ઓઢવા, પાથરવા, ખુરશી સાફ કરવા, તેમજ શાલના છુંછાનો ઉપયોગ ઘણીવાર પોતાનાં જ કાનમાં ગલી કરવા પણ થતો હોય છે. આ શાલ વંદા કાતરી ખાય અથવા બાબુજી જીવે ત્યાં સુધી ચાલે છે. n