લગ્નની પૂર્વતૈયારીઓ

| મુંબઈ સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૨૬-૦૧-૨૦૧૪ | અધીર અમદાવાદી | 

થનાર મિંયા-બીબી રાજી થઈ જાય એટલે એ બે જણા તો ભવિષ્યના મલ્ટીકલર સપના જોવા માટે વોટ્સેપ, ફેસબુક, ફોન અને જ્યાં રૂબરૂ શક્ય હોય ત્યાં રૂબરૂ લાગી પડે છે. પણ પાછળ આખું ફેમીલી પ્રસંગના આયોજનમાં ધંધે લાગી જાય છે.

સૌથી પહેલાં તો તારીખ નક્કી કરવા ગોર મહારાજ સાથે રૂબરૂ મુલાકાત ગોઠવાય છે. એટલું સારું છે કે ગોર શોધવા જવા નથી પડતાં. આપણા દેશમાં કોઈને ફેમીલી ડોક્ટર ન હોય એવું બની શકે, પણ દરેકને એક ફેમીલી ગોર તો હોય જ છે. આ ગોરને એ ફેમીલી શ્રેષ્ઠ ગોરનો ખિતાબ નથી આપતાં એટલી ગનીમત છે, બાકી પોતાના ફેમીલી ગોરના વખાણમાં કોઈ કચાશ નથી રાખતું. આવા ફેમીલી ગોર પોતાની અગાઉ અપાઈ ચુકેલ અપોઈન્ટમેન્ટની તારીખ જોઈ, બાકી રહેલ મુહૂર્તોમાંથી શ્રેષ્ઠ મુહુર્ત યજમાનને કાઢી આપે છે. દરેક લગ્નગાળામાં આવી ચાર-પાંચ તારીખો જ હોવાથી લગ્નના હોલ કે પાર્ટી-પ્લોટના બુકિંગથી લઈને બેન્ડવાજા સુધી દરેક બાબતમાં લગ્નાર્થીઓને કમ્પીટીશનનો સામનો કરવો પડે છે.

લગ્ન સ્થળમાં વાડીઓનો યુગ હવે પુરો થઈ ગયો છે. હવે બેન્કવેટ હોલ અથવા પાર્ટી પ્લોટ બુક થાય છે. બુકિંગ કરાવવા જાવ એટલે દરેક વસ્તુના તૈયાર પેકેજ મળે. ભાડું આટલું અને ડેકોરેશનના આટલા. ઉપરથી કોઈ સિત્તેરના દાયકાના સફળ ફિલ્મસ્ટારના નિષ્ફળ બેટા જેવો એક્સપ્રેશન-રહિત ચહેરો રાખી મેનેજરભાઈ અચૂક કહેશે કે ‘પછી તો ગોળ નાખો એટલું ગળ્યું થાય’. કહેવાનો મતલબ એવો કે ડેકોરેશન લાખ રૂપિયાનું પણ થાય અને ખર્ચનારમાં જોર હોય તો કરોડનું પણ થઈ શકે. પણ અંતમાં તમે ‘એકનો એક છોકરો છે, આપણે ક્યાં વારંવાર ખર્ચવા છે’ એમ વિચારી ગોળ નાખે જાવ તોયે તમને ધાર્યું ગળપણ ન લાગે એવું પણ બને.

લગ્ન-સ્થળ નક્કી થાય એટલે કંકોત્રીનો વારો નીકળે. અહિં અમદાવાદમાં કંકોત્રીની જ્યાં ઝાઝી દુકાનો છે તે ખાડિયા-રાયપુર વિસ્તારમાં તો બારેમાસ કંકોત્રીમાં ૫૦% ડિસ્કાઉન્ટના પાટિયા ઝૂલતા જ નહીં પરંતુ ખીલ્લી મારીને પાક્કા પાયે ફિક્સ કરેલાં પણ નજર આવે. બારેમાસ આટલું ડિસ્કાઉન્ટ હોય તો પ્રોફિટ ન થાય એ ઇકોનોમિકસની સાદી થિયરી જાણનાર કોઈ પણ આ કંકોત્રીના ધંધાર્થી ભાઈઓની ધર્માદા ભાવનાને બિરદાવ્યા વગર ન રહી શકે. આ રીતે ધર્માદામાં ખરીદેલી કંકોત્રીની ડિઝાઈન અને ખાસ કરીને એની અંદાજીત કિંમત ‘ત્યાં જમવાનું કેવું હશે?’ તેની આગાહી કરવામાં ગણતરીબાજ અમદાવાદી પ્રજાને મદદરૂપ થાય છે. ખાસ કરીને એક જ દિવસે અને સમયે એક કરતાં વધું આમંત્રણ હોય ત્યારે ‘ક્યાં જવું?’ ફાયદામંદ છે એ નક્કી કરવામાં કંકોતરીની કિંમત નિર્ણાયક ભૂમિકા નક્કી કરે છે.

 

કંકોત્રીની ડિઝાઈન સિલેક્ટ કર્યાં પછીનો તબક્કો કંકોતરીનું અંદરનું લખાણ નક્કી કરવાનો હોય છે. આમાં ઘણી વરાયટી જોવા મળે છે. કંકોત્રીનો ડ્રાફ્ટ બનાવવાનું કામ ઘરના ટીચર-પ્રોફેસર કે વકીલને આપોઆપ કામ મળી જાય છે. જોકે વર્ષોથી કંકોત્રીઓ છપાતી હોવા છતાં કંકોત્રીમાં હજુયે રમૂજ થતી જોવા મળે છે. જેમ કે દર્શનાભિલાષીમાં છેલ્લે બે-ચાર સ્વર્ગસ્થના નામ મૂકી દેવામાં આવે છે. હવે આમને દર્શન આપવા આપણે ક્યાં જવું એ વિચારીને જ ઘણા લગ્નમાં હાજરી આપવાનું મોકૂફ રાખી દે છે. બીજું કે હજુ પણ ઘણી કંકોત્રીઓમાં ભાણિયા-ભાણીઓ ‘મામાના લગ્નમાં જલુલ જલુલ આવજો’ એવો ટહુકો કરે છે. ગુજરાતી ભાષાનું શું થશે એ વિચારે વ્યથિત વડીલોને આ વાતથી આશ્વાસન મળવું જોઈએ કે આજકાલ વધુને વધુ બાળકો અંગ્રેજી માધ્યમમા અભ્યાસ કરતાં હોવા છતાં આ ટહુકામાં ‘સ્યોલલી સ્યોલલી કમ ટુ એટેન્ડ અવલ મામુઝ મેલેજ’ જેવું વાંચવા નથી મળતું.

આ તરફ ખરીદી ચાલુ થઈ ગઈ હોય. સ્ત્રીઓની ખરીદીમાં પુરુષોનો રોલ સામાન્ય રીતે શોફર, કેશિયર કે કુલીનો હોય છે. ક્યારેક એમનો જાણવાજોગ ઓપીનીયન પણ લેવાય છે. પણ પુરુષોની ખરીદીમાં સ્ત્રીનો રોલ એટલો પેસીવ નથી હોતો. એક જમાનામાં સુટ પછી સફારી અને હવે શેરવાની પુરુષોના ડ્રેસિંગમાં ચાલે છે. આમ તો બાબુજીઓ માટે વરસો સુધી ઝભ્ભા રીઝર્વડ હતાં. પણ ગુજરાતી સુગમ સંગીતના કલાકારોએ ઝભ્ભાને ટ્રેડમાર્ક કરાવ્યા પછી લગ્નોમાં એનું ચલણ ઘટી ગયું છે. આમ કાકાઓ અને બાબુજીઓ માટે શેરવાનીની શોધખોળ ચાલુ થાય. એમાં રંગ પાકો હોય. ફાંદ પૂર્ણ કળાએ ખીલી હોય. વાળ ગણતરી કરી શકાય એટલાં વધ્યા હોય. એવામાં ગ્રેસફુલ લાગે એવી શેરવાની શોધવી એ ચન્દ્ર ઉપર ચાની દુકાન શોધવા જેવું અઘરું કામ છે. પણ થવાકાળ થઈને રહે છે એ નાતે શેરવાની સિલેક્ટ થાય છે, ટ્રાયલ લેવાય છે અને પ્રસંગે પહેરાય પણ છે. આવા સમયે પ્રસંગમાં એકલી શેરવાની ફરતી હોય એવું લાગે છે. એટલી ઝગારા મારતી હોય છે આ શેરવાનીઓ.

લગ્નની પૂર્વ તૈયારીઓમાં ભોજન સમારંભનું આયોજન અગત્યનું કામ છે. જોકે લગ્નમાં મેન્યુ નક્કી કરવું હવે આસાન થઈ ગયું છે. ૫૦૦વાળી ડીશ, ૭૫૦વાળી ડીશ એમ ઓપ્શનના પ્રિન્ટેડ લીસ્ટ તૈયાર હોય. બે સૂપ, એક સ્ટાર્ટર, એક જ્યુસ, બે ફરસાણ, બે સ્વીટ, મેઈન કોર્સમાં બે સબ્જી અને ત્રણ જાતની રોટી, બે લાઈવ કાઉન્ટર, અચાર પાપડ વગેરે વગેરે. અહિં પાછું ફરી ગોળ નાખો એટલું ગળ્યું થાય. એમાંય તીખી આઇટમ્સ જેવી કે મેક્સિકન અને ઇટાલીયનમાં ગોળ નાખવાનો ટ્રેન્ડ આજકાલ છે. એકંદરે બ્રેડ પર ચીઝ, ટોમેટો, લીલું મરચું ને ડુંગળી એવું બધું ભભરાવી અપાતી વસ્તુને બ્રુશેતો એવું ફેન્સી નામ આપ્યું હોય એટલે મેન્યુ વજનદાર બને જે ખિસ્સું હલકું કરે.

લગ્ન પૂર્વે આવી રીતે થતી તૈયારીઓ ઘણા માટે આનંદદાયક તો કેટલાક માટે એ ટેન્શનનું કામ બને છે. એક તરફ ખિસ્સા ખાલી થતાં જાય ને તોયે સમયે અમુક કામ ન થાય તો ખર્ચ માથે પડે. આમ ઉતાવળે સીવાતી શેરવાનીઓ અને ભોજન મેન્યુ ટીકાને પાત્ર બને છે. પણ લગ્ન અને પોલીટીક્સમાં આવું તો બધું ચાલ્યા કરે.