એરહોસ્ટેસની ડાયરી

| મુંબઈ  સમાચાર | ઉત્સવ સપ્લીમેન્ટ | લાતની લાત ને વાતની વાત | ૧૨-૦૫-૨૦૧૩ | અધીર અમદાવાદી |

હું રીતુ. નામ તો જિગીષા છે, પણ ફ્લાઈટમાં રીતુ લખેલી નેઈમ પ્લેટ લગાડું છું. આજે અમદાવાદની ફ્લાઈટમાં મારી ડ્યુટી છે. ફ્લાઈટમાં ગુજ્જેશો ભરપૂર હશે. જોકે એટલું સારું છે કે બેંગ્લોરની ફ્લાઈટમાં બિઝનેસ રિલેટેડ ટ્રાવેલર્સ વધારે અને ફેમિલી સાથે જનારા ઓછાં હોવાથી પ્લેનમાં તો કમસેકમ હજુ સુધી ગુજરાતના થેપલાં અને તીખી પૂરીની ખુશ્બુ નથી ફેલાઈ. મોટે ભાગે સોફ્ટવેર એન્જીનીયર છોકરડા જ વધારે હોય.

જેવી બોર્ડિંગની શરૂઆત થયા એટલે શરૂઆતમાં અમે ત્રણ ચાર જણીઓએ દરવાજાની સામે ગોઠવાઈ જવાનું હોય. પડદો ખૂલે અને જેમ કલાકારો સજ્જ થઈને ઊભા હોય એમ. બધાનું સ્વાગત કરવાનું. મોઢા પર સ્માઈલ હોવું જરૂરી. ગુડ મોર્નિંગ ને ગુડ ઇવનિંગ પણ કહેવાનું. પણ આ આપડાવાળા સમજે નહિ. સામે મોટા સ્માઈલ આપે. અમુક તો તાકવાની શરૂઆત કરી દે. અમારે તો આ રોજનું થયું. દોઢસો બસો જણને એક ફ્લાઈટમાં આવકારવાનાં. એમાં પેલાની ઇચ્છા તો તારામૈત્રક રચવાની હોય. પણ  સારું છે આપણી અધીરી પ્રજા રેલવેમાંથી અપગ્રેડ થઈને પ્લેનમાં બેસતી થઈ છે એટલે ઘેલાની અખિયા મિલાવવાની મેલી મુરાદો પર પાછળથી ધક્કો મારી દે છે. પેલો પણ ના છૂટકે આગળ વધે છે.

બધાં બેસી જાય એટલે ઉપરના ખાનાને ધક્કા મારી બંધ કરી અમારે સ્વાગત અને સૂચના આપવાનું કામ હોય. સૌથી પહેલી સૂચના હોય મોબાઈલ ફોન સ્વિચ ઑફ કરવાની. પણ આપણી પ્રજા! હરામ છે જો કોઈ સ્વિચ ઑફ કરતું હોય તો. અડધાને તો ફોનમાં સ્વિચ ઑફ અને સાઇલન્ટનું બટન ક્યાં આવ્યું એ જ ખબર નથી હોતી. વિમાનમાં બેઠાં નથી કે પાછળ ફોન આવે. વોલ્યુમ પાછું લાઉડ રાખ્યું હોય. તોયે આખી આરતી વાગી જાય ત્યાં સુધી એને ફોન જડે નહિ. પાછું છેલ્લી સીટ સુધી સંભળાય એમ મોટા અવાજે વાત કરે. ‘હા, બેસી ગયો. સામાન મૂકી દીધો ઉપર માળીયામાં. હા હા હવે. જોખમ બધુ ગજવામાં છે. મૂક હવે તું, આ પટ્ટો બાંધવાનું કહે છે.’ સસ્તી એરલાઈનમાં નોકરી હોય એટલે આ બધું સાંભળવું પડે. મારી ફ્રૅન્ડ મોંઘી ટીકીટવાળી એરલાઈનમાં નોકરી કરે છે ત્યાં લોકો મોબાઈલ પર વાત કરે તો પણ મ્હો આગળ હાથ ધરે.

બધા સેટલ થાય એટલે અમારા તરફથી સૂચનાઓ ચાલુ થાય. એક જણ બોલે અને બાકીની બધીઓએ ઍક્શન કરવાની. આપાતકાલીન નિકાસ માટે ‘દો દ્વાર આગે અને દો દ્વાર પીછે’ ઍક્શન કરી બતાવવાના હોય. દરવાજા સુધી જવા માટેનો રસ્તો ‘ફર્શ પર લગી બત્તીઓ’ થી મળે એવું પણ બતાવવું પડે. આ તો ઠીક છે આપત્તિ આવતી નથી નહિતર લોકો રસ્તો જાતે જ શોધી લે. કોઈને કહેવાની જરૂર થોડી પડે? પણ અમુક જણા તો અમે બત્તીઓ બતાવીએ એ વાંકા વળીને જુએ. મોટે ભાગે અંક્લ્સ. યંગસ્ટર્સનું ન્યુસન્સ ઓછું. એ લોકો તો એમનાં આઈ પેડ કે મોબાઈલ સાથે રમતાં હોય. અને એ બંધ કરાવીએ એ પછી ઊંઘી જાય. જાગતા હોય એ અમારા નાસ્તા પાણીના કસ્ટમર બને!

આ જોબમાં અંકલોનો બહુ ત્રાસ હોય છે. અડધાં તો એમાં ઈંગ્લીશ સમજતાં ન હોય પણ બેલ મારીને બોલાવે બોલાવે અને બોલાવે જ. પછી પાણી માંગે. છાપું માંગે. કાનમાં નાખવા રૂ માંગે.  અમારે ડ્યુટી તરીકે આપવું પડે, પણ અંકલ જરૂર વગર પાણી પીવે અને પછી પેસેજમાં આંટા મારવા નીકળી પડે. પણ એમનાં તેવર જાણે વોશરૂમ નહિ બોર્ડરૂમમાં પ્રવેશ કરતાં હોય એવા જણાય. સીટ પરથી ઊભા થઈ બહાર આવે એટલે એમનું પહેલું કામ કમરથી પકડી પેન્ટ ઉપર ખેંચવાનું હોય! લોલ! ફાંદ હોય એટલે પેન્ટ ઊતરી જ પડે ને! પછી પૉકેટમાંથી કાંસકો કાઢી વાળ ઓળે. એમાં માથે વાળ સહારાની ખેતી જેવા હોય. આપણને તો ઘણુંય મન થાય કે અંકલ વાળ આજુબાજુવાળા પર પડે આમ રસ્તામાં ન ઓળાય. પણ એવું પૅસેન્જરને થોડું કહેવાય? પછી બેઉ બાજુ સીટ પર કોણ કોણ બેઠું છે એનો સર્વે કરતાં વોશરૂમ તરફ જાય.

વિમાન ઊંચાઈ પર જઈ સ્ટેબલ થાય એટલે જલપાન સર્વિસ ચાલુ થાય. એકવાર એક ભાઈ આ જલપાન સાંભળીને મને કહે ‘મૅડમ કલકત્તી પાન મિલેગા?’ હું ને પૂજા તો હસી હસીને બેવડ વળી ગયા. હિન્દી પણ આવડતું નથી આ લોકોને. જોકે સાચું કહું, હું ગુજરાતની ખરી, પણ મનેય તે શરૂઆતમાં તકલીફ પડતી હતી. હિન્દીમાં. ઈંગ્લીશ ફાવે. હવે તો પ્લેનમાં પાણી સિવાય કશું મફત નથી મળતું. શરૂઆતમાં કન્ફ્યુઝન થતું હતું. હવે લોકોને ખબર છે કે સો દોઢસો રૂપિયા ખર્ચ્યા વગર કશું મળશે નહિ, એટલે લોકો માનસિક રીતે તૈયાર હોય છે. પણ જે અંક્લ્સ અત્યાર સુધી કુતૂહલથી જોતાં હોય એ જેવા અમે લારી લઈને નીકળીએ ત્યારે આંખો બંધ કરીને ઊંઘવા લાગે, કદાચ એમને ડર હશે કે રખેને સ્માઈલ આપીને અમે એમને સેન્ડવીચ વેચી દઈશું. તમને થશે આ લારી કેમ કહે છે. પણ કાર્ટ કહો કે લારી બધું સરખું જ,  મૂળ તો કન્સેપ્ટ એજ ને. અમે થોડા સારા કપડાં પહેરીએ અને અંગ્રેજીમાં વાતો કરીએ. પણ ખાવાના ઑર્ડર મોટે ભાગે ફેમિલી અથવા પેલા સોફ્ટવેર એન્જીનીયર્સ પાસેથી મળે. એમનાં ગજવામાં રૂપિયા કૂદતા હોય છે!

અને અમુક તો પાછાં ક્યૂટ હોય છે. એમાં જો રૂપિયાની લેણદેણમાં જરાક વધારે વાત કરીએ તો બિચારાંને રાતે ઊંઘ પણ ન આવે, પણ વધારે હસવાની અમને મનાઈ છે. એકવાર વધારે હસી તી એમાં અમારી કેબીન કૅપ્ટન વનાઝે મને મેમો આપ્યો હતો. બસ, આમ બે કલાક લેવડદેવડમાં પુરા થઈ જાય અને અમદાવાદ આવી જાય. ઘેર પહોંચી બીજાં દિવસે પાછાં ડ્યુટી પર. ચાલો તો લેન્ડિંગની તૈયારી છે. પાછી કમર પટ્ટો ઉર્ફે પેટી બાંધવાની સૂચના આપવા જાઉં ત્યારે!